Blog nr. 28…
Mae Rim, Thailand, 7 januari 2017.
– Voorspoed en Geluk – begint bij mezelf…
– Bewogen afscheid van 2016…
– Crematie – Symbolieken…
– Bewust Zijn in 2017…
– Spannend Nieuwtje…
Voorspoedig 2017..!!!
Natuurlijk wensen ook
wij Iedereen een Gelukkig Nieuw jaar!
Dit klinkt afgezaagd en als ik de wereld-toestand bezie denk ik: ‘waar vinden
we inspiratie om aan een nieuw jaar te beginnen?’ En dat klinkt dan weer
deprimerend, maar ik kan het niet rijmen: we zijn zó hoog ontwikkeld en er zijn
zóveel knappe koppen, maar bijvoorbeeld elkaars unieke aard kunnen we maar
moeilijk respecteren, en vrede en vrijheid lijken onbereikbaarder dan ooit.
Het begint bij mijzelf…
Tja, wat wil ik..? Ik heb zelf moeite met veel anderen en kan lang niet
‘iedereen onvoorwaardelijk liefhebben’, zoals spirituele meesters me
voorhouden. (Misschien is het woord Iedereen bovenaan dan ook
niet 100% zuiver.)
Volgens mij bereik ik onvoorwaardelijk liefhebben niet door erover te praten of schrijven, en niet door goeie voornemens en grootse daden. Eerst en vooral moet mijn hele hart-en-ziel ervan doordrongen zijn dat alles één is; dat Alles en Iedereen mijn complementaire, aanvullende broeder-zuster is en het universum onze gezamenlijke woonplek. Soms, in stille momenten – als ik aandachtig het nu-moment ervaar en geen verwachtingen koester – (h)erken en beleef ik dat wel. Het geeft me een vrij en vredig gevoel, zonder neiging om naar anderen te kijken of wijzen. Hopelijk kan ik dat in het nieuwe jaar vaker beleven, liefst permanent.
Bewogen afscheid…
Het afscheid van 2016
was voor ons erg bewogen. Op 23 december overleed de moeder van Sa ’s moeder –
Sa d’r oma dus. In Thailand is de familie (zoveel mogelijk) aanwezig bij de
rouwvieringen. De vele rituelen en handelingen worden samen verzorgd. Dat
gebeurt vanzelfsprekend en iedereen wil er ook bij zijn!
Wij zijn daarom 1e kerstdag naar het zuiden gereden – oma werd op 30 december gecremeerd
– 2 januari zijn we teruggekomen.
Sa ‘s oma werd 99 en
ze was al jaren een tere verschijning. Ze kon niks meer en zat meestal in
lotus-zit op een matras in haar eenvoudige houten huis op palen.
Een week voor haar overlijden stopte oma met eten en toen ze slechter werd is
ze naar het ziekenhuis gebracht. Daar kreeg ze een infuus en later ook
zuurstof. De avond voordat ze overleed wilde ze geen zuurstof meer. In de
vroege ochtend daarop is ze ‘vredig heengegaan’.
Oma’s lichaam werd
thuis door haar 6 dochters verzorgd en in een eenvoudige kist gelegd. Deze werd
afgesloten en als een soort altaar opgesteld, omgeven door bloemen en
versierselen. Daar bleef ze tot de crematie, 7 dagen later – (min of meer regel
hier*). Gedurende deze dagen was het een komen en gaan van familie, kennissen,
buren enzovoort.
Detail: bij de kist brandde constant een olielampje en ernaast lag een bundel
wierookstokjes. Iedereen die langskwam stak een wierookstokje aan en knielde
even bij de kist – sommige mediteerden er een poosje. Elke dag waren er twee
ceremonies, de eerste ‘s morgens ver voor zonsopkomst en de tweede lang na
zonsondergang. Daarbij reciteerden monniken gebeden en er werden toespraken
gehouden. Alles ging gepaard met eten(!) – monniken eten alleen ’s morgens.
* Elk gebied of elk
dorp of zelfs familie heeft haar eigen gebruiken, hoewel de hoofdlijnen wel
hetzelfde zijn. De invulling is mede afhankelijk van de beschikbare financiën.
Oma’s afscheid was verzekerd, maar dat kan niet iedereen zich veroorloven.
Ik moet hier zeggen dat veel interpretaties die ik beschrijf van mezelf zijn.
Het is moeilijk om de juiste of oorspronkelijke betekenissen te achterhalen –
vaak zijn het overgeleverde gewoontes waarvan Thai zelf de achtergrond niet
weten.
Indrukwekkend…
[Sa en ik scheppen ‘gezegende’ rijst in schalen voor oma en de monniken – een belangrijke symbolische handeling… Credo voor het nieuwe jaar: “vertrouwen dat het Leven geeft wat we nodig hebben – onze hart-intenties voedend en zuiver als witte rijst…”]Het laatste thuisritueel vond ik het indrukwekkendst – en Thai vinden deze het belangrijkst. Op de dag van de crematie kwamen 15 monniken oma in de vroege ochtend ‘ophalen’ *. Zij begonnen met uitvoerige recitaties, welke met een rijstmaaltijd werden afgesloten. Vooraf werd de rijst door een monnik gezegend, waarna familieleden deze opschepten en bij de monniken brachten. Ook voor oma’s kist werd een rijstmaal neergezet (later door een monnik meegenomen). Pas daarna aten de familie en andere aanwezigen. Na de maaltijd knoopten de monniken een katoenen draad aan de kist en ‘sleepten’ deze als het ware behoedzaam het huis uit**. De kist werd gedragen door (leken-)zonen en neefjes.
* Bij de monniken een zoon en 4 kleinzoons – oom en neefjes van Sa dus. Zij waren voor de gelegenheid als monnik ingewijd, voor 2 dagen. Het komt vaker voor dat het hoofd van de tempel (klein-)zoons vraagt om voor de crematie tijdelijk monnik te worden – bijvoorbeeld als er in de tempel te weinig monniken zijn of… als een (klein-)zoon alcoholist is (dan is deze tenminste sober tijdens de crematie). Belangrijkste reden is overigens dat de geest van de overledene zich bij deze bekende mannen veilig kan voelen.
** De symboliek van de draad is dat de monniken haar meetrekken naar “daar-waar-alle-boeddha’s-wonen”. Bij de eerste thuisceremonie had oma al een oranje monniken-gewaad gekregen.
Naar de tempel…
^ stapvoets naar de tempel – dochters, ooms en neven met hun handen op de kist – in het wit gekleed, naar oma’s wens…
De kist met bloemen en de andere versierselen werden op open pick-up auto’s vervoerd. Op de auto met oma zaten zonen, dochters en neven, en voor die auto gingen de monniken. Voorop reed een auto met spelende muzikanten. De overige familie, aanverwanten en dorpelingen kwamen met auto’s of op scooters achteraan.
De optocht ging stapvoets naar de tempel – (waar de boeddha’s immers wonen – elke monnik wordt als boeddha beschouwd). Daar werd de kist met versieringen in een speciaal tempeltje opgesteld en… er werd nog eens gegeten. De monniken trokken zich daarna terug om te mediteren – ook familie en gasten vertrokken, en het huis van oma werd grondig opgeruimd en schoongemaakt. Thai houden van statiefoto’s – hier zoon /oom (midden) en 4 kleinzoons /neefjes – gelegenheidsmonniken voor de kist in de tempel. Midden voor de kist, in het oranje pakketje op de vergulde vaas, een boeddhakleed voor oma…
De crematie…
’s Middags om 3 uur kwam iedereen weer naar de tempel. Na een korte ceremonie werd de kist naar de crematie-plaats gebracht, weer met een lange katoenen draad ‘getrokken’ door een rij monniken. Daar was nog een ritueel voor officials – burgemeester en overheidsvertegenwoordigers. Ook zij schonken oranje gewaden. Een monnik nam de gewaden met een zegen namens oma aan.
Daarna namen de andere aanwezigen afscheid in een laatste defilé. Tenslotte werd de kist geopend en konden (alleen) familieleden oma nog een keer zien. Toen werd olie over de kist gegoten waarna deze in brand werd gestoken.
Noot: in het dorpje waar Sa ’s familie woont is een moderne oven, waar de kist wordt ingereden en verbrand. In veel dorpjes zijn nog open brandplaatsen, waar de kist – of alleen het in doeken gewikkelde lichaam – op hout wordt verbrand. Ik vind de open plaatsen ‘mooier’.
Foto: van tempel naar crematieplaats, aan een lange draad ‘getrokken’ door monniken, zoon (oom) en 4 kleinzoons (neefjes) vlak voor de auto…
Symbolieken…
Alle handelingen en
rituelen lijken bedoeld om de geest van de overledene naar de hemel te leiden.
Thai geloven dat hun geest voortbestaat, en ze geloven in hemel en hel. Ze doen
alles om de geest in de juiste richting te dirigeren, zodat deze hier niet
blijft en gaat dwalen als een spook – (o.a. opdat de geest hen later vanuit de
hemel kan zegenen, en… de weg kan wijzen als ze zelf aan de beurt zijn).
Enkele aanwijzingen: tijdens de rit naar de crematieplaats werden zilver- en
goudgekleurde papiertjes gestrooid, vanaf de auto met de kist – (om de geest
mee te lokken en de weg te wijzen); bij de crematie-plaats reed de auto enkele
rondjes (om haar geest te desoriënteren zodat deze de weg terug niet kon vinden);
toen de kist nog thuis stond, was er van ’s morgens vroeg tot ‘s avonds laat
rustige, aangename oosterse (mineur) muziek – na haar vertrek klonk er harde,
dreunende basmuziek uit de manshoge boxen. (Het geluid was kilometers ver te
horen.)
Tijdens de verbranding werd vuurwerk afgestoken – telkens eerst een zeer hoog gaande vuurpijl en direct daaropvolgend harde knallen. Vuurpijlen om de geest de weg omhoog te wijzen, de knallen om haar op te jagen en de weg terug te versperren.
Tijdens de 7
afscheidsdagen zorgde iedereen voor een aangename, zorgeloze sfeer en veel
eten. Openlijk huilen en weeklagen in het huis van de overledene deed niemand –
(alleen bij het vertrek uit haar huis en bij de crematie-plaats zag ik wat
tranen). Zieken kwamen niet naar het sterfhuis en de crematie. Ook werden veel
cadeautjes gegeven én… geld gedoneerd!
De reden hierachter is vooral dat de overledene met een gerust hart verder kan
heengaan – “wij zijn gezond en gelukkig en hebben het goed; ga gerust en maak
je over ons geen zorgen”.
Bijzonder…
Oma had haar heengaan
perfect gepland en voor mij was het nauw verbonden met de overgang naar het
nieuwe jaar. Rondom de jaarwisseling is in Thailand iedereen vrij. Familieleden
en kennissen waren daardoor in de gelegenheid om aan de rouwvieringen deel te
nemen.
Ik vond het bijzonder (en leerzaam) om mee te maken hoe Thai met afscheid en
verdriet omgaan. Er werd veel gepraat, terwijl iedereen ook vrij was om zijn
eigen ding te doen. Tegelijkertijd was er veel actie – iedereen was druk, met het
zorgen voor bezoekers en vooral met eten klaarmaken – en zelf eten. Ik vond de
sfeer opgewekt en gemoedelijk en ervoer de rituelen als oprechte, respectvolle
en toegewijde vieringen.
Bijzonder vond ik ook
hoe net voor en direct na de crematie oma’s huis eendrachtig werd opgeruimd en
schoongemaakt. Om dit Blog leesbaar te houden weid ik daar niet over uit.
Nog wel het volgende. Ik meen nu te hebben gezien hoe Thai verdriet en
teleurstellingen zo snel (lijken) te kunnen verwerken. (Na de enorme verliezen
door de tsunami in 2004 vroegen deskundigen zich af hoe Thai zich zo snel
konden hernemen en de schade herstellen. Ikzelf ben vaak verbaasd over de
snelheid waarmee Sa en Cream teleurstellingen achter zich laten en blijmoedig
verder gaan.)
Ik zie dat ze eerst en vooral stil-aanvaarden-wat-is en daarop
eensgezind en vastberaden doen-wat-gedaan-moet-worden, tevreden met
wat er wél is.
Bewust Zijn…
Een mooie les voor 2017: mij zoveel mogelijk bewust zijn van dat-wat-is en dat aanvaarden, en… doen wat gedaan moet worden…
Spannend Nieuwtje…
Zestien januari as. krijgen wij bijzonder bezoek. Dan komt Ria, mijn helende helpster tijdens en na m’n moeizame burn-out-periode – (alweer ruim 25 jaar geleden). Ze is in de 80 en het was al lang haar wens om ons in Thailand te bezoeken. Ze komt 3 weken, samen met haar jongste zoon. Wordt vast een mooi weerzien met heugelijke belevenissen – benieuwd!
Hier eindigt Blog nr. 28 – Dank voor het lezen..!
Hartelijke Groeten,
Luc
Reageren..?
– Stuur mij een
Email: »
Luc@lucaalbrecht.nl…
– Overige opties – zie: »
Contact…
– Zie ook: » Disclaimer-
Privacy…
